Wat is Bardo? Wat is de betekenis? Waarom dit onderwerp?
Wat is Bardo?
Letterlijk vertaalt betekent Bardo in het Tibetaans “tussen”. Voor de Tibetanen is Bardo de periode tussen overlijden en wedergeboorte, een moment tussen de momenten, een periode van 49 dagen.
Wat is betekent Bardo en wat gebeurt er?
Tijdens de Bardo periode neemt de ziel van de overledene of het overleden dier de tijd door verschillende fasen te gaan. Dit gaat in Tibet gepaard met vele gebeden en ceremoniën. Deze zorgen, indien de overledene dit wenst, voor een goede wedergeboorte. Voor de Tibetanen is het zeer belangrijk de ziel te begeleiden naar haar volgende geboorte. Voor een Tibetaan is leven en dood deel van het dagelijkse leven, dingen, mensen en dieren komen en gaan. Dit is een volledige andere zicht op het leven dan hetgeen gewoonlijk bij ons het geval is. Wij schuiven de dood ver van ons vandaan, wij denken vaak niet na over de dood. Voor mij is de manier waarop de Tibetanen en ook de Nepalezen met de dood omgaan natuurlijker. Zij geloven in reïncarnatie, de dood is deel van het leven, zij leven in het moment. Wij kunnen de dood niet ignoreren, ze is aanwezig, voor ieder van ons, integreer het in je dagelijkse leven.
Waarom dit onderwerp?
In december hebben verschillende mensen en dieren rondom mij afscheid genomen van deze wereld. Het leek alsof vele levende wezens niet meer wilden meegaan naar het nieuwe jaar, geen nieuwe uitdagingen meer wilden aangaan. Weer een nieuw jaar, nieuwe dingen leren, vaak weer dezelfde routine, veranderingen, geluk, maar ook ongeluk. Allemaal dingen en emoties die we zeker weer tegenkomen in het nieuwe jaar.
De reden voor mijn interesse in het Bardo thema was het verlies van “mijn” hond Posar.
Wij ontmoetten elkaar voor de eerste keer in april gedurende mijn verblijf in een opvang voor straathonden in Nepal, waar ik vrijwilligerswerk heb gedaan (kijk voor meer informatie op website in de “gallery – projects”). Hij zag er vreselijk uit, kanker met open wonden over zijn gehele lijfje. Dit had ik nog nooit gezien. Maar hoe erg het er allemaal ook uitzag, er was een klik tussen ons beiden. We besloten ervoor te gaan en er alles voor te doen om hem gezond te krijgen. In het begin van de behandeling verliep alles prima, de chemo sloeg aan, hij zag er veel beter uit, we hadden hoop. Helaas liep mijn vrijwilligerswerk ten einde en ik moest afscheid van hem nemen, maar bleef met hem in contact via diverse gesprekken die we voerden. We waren beiden gelukkig, ver weg, maar toch dichtbij dankzij de telepathische gesprekken die we hadden.
Een van de redenen om in oktober terug te gaan naar Nepal is Posar. Ik voelde dat ik terug moest gaan, het ging niet goed met hem. Zou ik hem weerzien, zou hij er nog zijn? Hij vertelt me in één van de gesprekken dat hij er zal zijn als ik in Nepal arriveer. Meer dan twee maanden zijn te gaan. Ik kan niet geloven dat hij dan nog in leven is, omdat zijn conditie steeds slechter wordt en de behandeling is stopgezet.
Maar, zoals beloofd, hij is er als ik in Nepal aankom! Wij zijn beide zeer blij elkaar weer te zien. Intussen is hij blind, maar hij merkt meteen dat ik het ben als ik het hondencentrum binnen kom. Hij is sterk, heeft veel energie, geniet van het leven en geniet ervan weer samen met mij te zijn. We zijn beiden zeer blij en dankbaar dat we nog een kans gekregen hebben elkaar te ontmoeten. We vieren Kukur Tihar, een Nepalees festival, waarbij gedurende één dag de hond in het middelpunt staat en geëerd wordt.
Op 12 november moeten we weer afscheid van elkaar nemen, ik vlieg terug naar huis en we weten beiden dat we elkaar niet meer zullen zien. Twaalf dagen na mijn aankomst kiest Posar ervoor deze wereld te verlaten. De volle maan, welke op die dag schijnt, brengt hem naar het regenboogland. Hij brengt het thema Bardo weer in mijn gedachten. Ik lees er veel over, vooral hoe de Tibetanen omgaan met deze periode. Het geeft me een vredig en rustig gevoel!
Op 12 januari is Posar´s Bardo tijd voorbij. Hij kan zijn verdere weg gaan. Ik weet zeker dat hij een goede en gelukkige wedergeboorte zal krijgen.
Wellicht brengt dit Bardo thema jullie ook wat rust, vrede en acceptatie bij het heengaan van een geliefde.
Om Mani Padme Hum